جرم های نسوز ریختنی
جرم های نسوز برای کاربردهای مختلف در دمای بالا استفاده می شوند .
اغلب این جرم ها دارای اتصال هیدرولیک می باشند و از نظر مقدار سیمان نسوز استفاده شده انواع مختلف دارند .
- سیمان متوسط ( MMC )
- کم سیمان ( LCC )
- فوق کم سیمان ( ULCC )
در جرم های متداولکه بیشتر ترکیبات آلومینا سیلیکاتی است میزان اکسید آلومینیوم تا حدودی نشان دهنده تحمل دمایی و کیفیت جرم است به همین منظور عمل طبقه بندی این نوع جرم ها میزان اکسید آلومینیوم آنها می باشد.
جرم های ریختنی نسوز ویژه برای مصارف خاص نیز تهیه می گردد . از جمله جرم های نسوز مقاوم به بخارات قلیایی که به صورت ویژه جهت پوشش مشعل کوره های سیمان و زباله سوزها تولید می شود و نیز جرم های مورد استفاده در صنایع آلومینیوم که به جرم های مقاوم به آلومینیوم معروف هستند .
جرم های ریختنی کاربرد عمومی در صنایع دارند و به طور گسترده در صنایع متالورژی فروآلیاژ پتروشیمی شیمیایی کک سازی صنایع آهک و سیمان ساخت بویلر و نیروگاه های حرارتی استفاده می شوند .
استفاده از جرم های ریختنی به روش های مختلف امکان پذیر است ، برای قطعات کوچک می توان به طور جداگانه بر اساس نمونه مورد نظر قالب تهیه نمود و پس از ریخته گری جرم ، گیرش و حصول یک قطعه سلب آن را تحت عمل عملیات حرارتی پخت نمود تا استحکام نهایی آن افزایش یابد ، یا آنکه با قالب بندی در کوره جرم را ریخته گری و همراه با افزایش دما عملیات حرارتی مورد نظر جهت خشک و پخت صورت گیرد .
آجر نسوز عایق
آجر نسوز عایق یکی از محصولات پرکاربرد در صنعت بوده و معمولا از خاک های دیرگداز یا سیلیس ساخته می شوند و دانسیته کمتری نسبت به آجرهای نسوز شاموتی و آلومینی دارند .
خصوصیات مطلوب این آجرها وزن کم و هدایت حرارتی پایین آن ها است که معمولا از تخلخل بالای این آجرها ناشی می شوند .
مزیت های استفاده از آجر نسوز عایق
مواد عایق در مواردی که میتوانند به کار روند چندین مزیت را عرضه میکنند که از جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
- صرفه جویی در هزینه سوخت با کاهش اتلاف گرما از طریق جداره کردن کوره
- سرعت در افزایش دمای جداره به دلیل عایق بودن و ظرفیت گرمایی کمتر دیرگدازهای عایق
- ساخت دیواره با ضخامت کمتری برای کوره جهت رسیدن به یک توزیع دمای مطلوب
- وزن کمتر کوره بدلیل وزن کمتر دیرگدازهای عایق
انواع آجر نسوز
آجر نسوز آلومینیومی
آجر نسوز آلومینیومی ، دارای مقدار بالایی آلومین است . دمای پخت آجرهای نسوز آلومینیومی در حدود ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰ درجه می باشد .
این آجرها به عنوان پوشش دیواره بیرونی کوره های ذوب فولاد کاربرد دارند و به خاطر مقاومت خوبی در برابر مواد قلیایی از خود نشان می دهند ، برای پوشاندن دیواره بیرونی کوره های سیمان و شیشه نیز به کار می روند .
آجر نسوز سیلیسی
قسمت عمده این آجرها را خاک سیلیسی یا همان کوارتزیت تشکیل می دهد این آجرها در قدیم برای پوشاندن دیواره بیرونی کوره های تولید فولاد کاربرد داشتند، ولی به خاطر رسانای حرارت بودن و عدم نفوذ گازها، این روزها اکثرا جهت پوشش دادن به دیواره بیرونی کوره های تولید شیشه، کوره های کک سازی و کوره های ساخت سرامیک به کار می روند.
آجرهای نسوز ویژه
آجرهای نسوز ویژه، دسته خاصی از آجرهای نسوز می باشند که کاربردهای خاصی در صنعت داشته و از ترکیبات فلزهای واسطه تولید می گردند. رایج ترین آجرهای نسوز ویژه به شرح زیر هستند:
آجر نسوز اکسید کروم – کوروندوم
این آجرها حدود ۵ تا ۱۰ درصد اکسید کروم و ۹۰ تا ۹۵ درصد اکسید آلومینیوم دارند. آجرهای مذکور در برابر مواد قلیایی، مقاومت خوبی دارند. این آجرها برای اجرای داخل کوره ذوب آهن به کار می روند.
آجر نسوز زیرکونیوم
آجر نسوز زیرکونیوم از سولفات زیرکونیوم به علاوه کمی آلومین تولید می شود. کاربرد اصلی این آجرها در اجرای کوره ذوب آلومینیوم، کوره شیشه و کوره هایی است که حرارتشان خیلی بالاست. این آجرها مقاومت گرمایی بالایی دارند و به همین خاطر برای اجرای بوته های ذوب فلز به کار می روند. این آجرها در راکتورهای اتمی نیز در نقش بازتاب کننده نوترون کاربرد دارند.
آجر نسوز اکسید کروم
این آجرها حدود ۹۵ درصد اکسید کروم دارند. برای تولید این آجرها از اکسید کروم مصنوعی استفاده می شود. کاربرد این آجرها در اجرای کوره ذوب خمیر شیشه است.
آجر نسوز قلیایی
آجر نسوز قلیایی از دی اکسید سیلیکون و اکسید منیزیم ایجاد می شود. برای ایجاد اکسید منیزیم، ماگنزیت یا دولومیت در حرارت بین ۵۵۰ تا ۱۸۰۰ درجه گرما می بیند. این آجرها جهت پوشاند دیواره بیرونی کوره های باز فولاد، کوره های دوار سیمان و بخش های بالای کوره های ذوب شیشه به کار می روند.
